Necip Asım Bey

[yolların sonu]

Türk dili ve tarihi üzerinde yaptığı ilmî araştırmalarla tanınan Necip Asım Bey 1861 de Kilis te doğmuştur. Öğrenim hayatına Şam da başlamış ve 5. Ordu Askerî İdadisine girmiştir.

(1861-1935)


"Türk dilinde icra edilen ufak bir tedebbu bile Türk milletinin; kadim bir edebiyatı olduğunu gösterebilir. Bütün Türk uluslarında müşterek olup parmak hesabınca manzum olan birçok atalar sözü şüphesiz adı sanı hatıralardan silinmiş bir takım millî şairlerin eserlerinden hafızalarımıza naklolunmuş parçalardır."

Türk dili ve tarihi üzerinde yaptığı ilmî araştırmalarla tanınan Necip Asım Bey 1861'de Kilis'te doğmuştur. Öğrenim hayatına Şam'da başlamış ve 5. Ordu Askerî İdadisine girmiştir. Necip Asım Bey Yusuf Akçura'ya yazdığı bir mektupta, Şam'da Türklerin yabancı gibi tutulduklarını ve Arap hocalarından zulüm gördüğünü yazmıştır. Öğrenimini tamamlayınca, piyade mülazımı olmuştur. Necip Asım Bey askeri eğitim gördüğü halde doğum yeri olan Kilis'te özel dersler almaya başlamış ve öğrenim hayatı bitinceye kadar bu derslere devam etmiştir. İstanbul'da Kuleli Askerî İdadisine ve Harbiye mektebine devam etmiştir. Öğrenimi sırasında kitabet ve edebiyat derslerinde Türkçülüğünü göstermiştir.1878'de Ahmet Mithat Efendi ile tanışmış ve Harbiye mektebinde okuduğu sıralarda onun gazetesi olan Tercüman-ı Hakikat'a makaleler vermiştir. 1897'de hemen her cuma Ahmet Mithat efendinin yalısına giderek, Veled Çelebi'yle de burada tanışmıştır. N. Asım Bey ve Veled Çelebi Abdülhamit devrinin en tanınmış Türkçüleridir. 1893'de Ahmet Cevdet Beyin İstanbul'da çıkarttığı "İkdam" gazetesinin yazı kurulunda görev almıştır. Gazete, Yusuf Akçura'nın "Üç Tarz-ı Siyaset" eserinde Türçülük organı olarak gösterilmiştir. Necip Asım Bey, Veled Çelebi'nin dediğine göre bahse muktedir olduğu konuları o fennin uzmanına gerçekten beğendirmek suretiyle başlamış, git gide çalışmasının ürünü artarak İslâm fazılları ve Avrupa oryantalistleri arasında bugün sahip olduğu dereceye ulaşmıştır. 1980 yıllarında Avrupa'da tanınmaya başlamıştır. N. Asım Bey, Avrupa'nın ilmî yönü ile Osmanlıyı birbirine bağlayan köprü rolünü yüklenmiştir. Araştırmalar ve incelemeler yaparken askerî okullardaki görevini ihmal etmemiş, miralay rütbesini almıştır. Meşrutiyetin ilanından sonra "Türk Dili Tarihi" kürsüsüne müderris olarak geçmiştir. 1927 seçiminde TBMM'ne üye seçilmiş, 1935'de vefat etmiştir.

Fikirleri ve kişiliği: Necip Asım Beyin Türkçülüğe hizmeti özellikle; dil ve tarih alanında olmuştur. İlk kez Türklerin bu alanda, Avrupa metodlarıyla çalışmalarını Avrupa'ya tanıtmıştır. Eski Türk dillerine ve eski Türk harflerine Türk tarihine milletimizin açık bir şekilde dikkatini çeken ilk aydınlarımızdandı. Fenne, askerliğe, tarihe dair yirmiyi geçen eser bırakmıştır. Doğu musikisinin millîleştirilmesi için uğraşmış, bundan da önemlisi Osmanlı dilinin Türkçeleşmesi için çalışmıştır.En önemli hizmeti Leon Cahun'un "AsyaTarihine Giriş" adlı eserini doğu kökenli bilgileri ile genişleterek tercüme etmesidir. Gökalp'e göre bu kitap her tarafta Türkçülüğe dair eğilimler uyandırmıştır. Osmanlılarda belki de bütün Türkler içinde ilk "Bütün Türk Tarihi" yazarı olmuştur.

Eserleri: En önemli eseri "Türk Tarihi"dir. Atebetül Hakayık,Ayasofya kütüphanesinden bularak, ilim dünyasına kazandırmıştır. Divanü Lugat-it Türk'teki savlar, toplamıştır. Türk Yurdu, Milli Tetebbular vb. dergilerde Türk dili, tarihi ve folkloruna ait ilmi yazıları ile Gök Bayrak adlı bir romanı da Türkçeye çevirmiştir.