Kazakistan

[yolların sonu]

Kazakistan

Yüzölçümü (km2): 2,717,000

Başkenti: Almatı (Nüfus :1.300.000)

Başlıca Şehirleri: Cambul, Çimkent, Türkistan, Karaganda, Kökçetav, Kustanay, Turgay, Guryev Baykonur,

Para Birimi: Tenge

Komşuları: Kuzeyde ve batıda Rusya Federasyonu, doğuda Çin Halk Cumhuriyeti, güneyinde Türkmenistan, Özbekistan ve Kırgızistan’dır.

Gölleri: Aral, Balkaş, Zaysan, Alakol, Tengiz ve Seletitengiz gölleridir.

Nehirleri: Ural, Emba, Siriderya, Sarısu, İli, İrtiş.

İklimi: Ülkede genelde sert karasal iklim hakimdir.

Doğal Kaynakları: Krom, Wolfram, Çinko, Bakır, Altın, Demir, Kömür, Petrol ve Doğal gaz.

Tarımsal Ürünleri: Buğday, Pamuk ve Et.

Sanayi Dalları: Tarım, Metalurji, Hafif sanayi, Petro-kiyasal ve Tekstil.

Nüfus: 16.679.000 (1995)

Nüfus Dağılımı: %46 Türk, %35 Rus, %3 Alman, %5 Ukraynalı, %11 Diğer.

Kadın Nüfusu(%): 51

Erkek Nüfusu(%): 49

Çalışan Nüfus 1995: 6.093.000

Sanayi (%): 17.3

Tarım (%): 18.2

Kişi Başına Milli G. : 930 (1995,Dolar)

Gayri Safi M.H. : 1415.8 (1996, milyar Tenge)


Türkler, M.Ö. 1. yüzyılın sonlarından beri bu günkü Kazakistan topraklarında yaşamaktadır. 6.-8. yüzyıllarda Türk Hanlığı'nın, 10.-12. yüzyıllarda Karahanlılar'ın, 13. yüzyılın sonlarından itibaren de Altın Ordu'nun bir parçası olarak yarı bağımsız bir yönetimle Türklerin hakimiyetinde kalan Kazakistan, 16. yüzyılda Kasım Han'ın idaresine girdi. Kazak Türkleri 17. yüzyıldan sonra iç karışıklığa düştüler. Kalmuklar, bu devirde Kazakistan'a saldırdı ve Kazak-Kalmuk mücadelesi yüzyıllarca sürdü. Kazaklar, 18. yüzyılda, Ulu cüz, Orta cüz, Kişi cüz olmak üzere üçe ayrıldı. Cüzlerin ortaya çıkmasından da faydalanan Ruslar 19. yüzyılda Kazakistan'ı işgal etti. 1837 yılında Kenasarı Kasımov, 20.000 civarındaki silahlı adamı ile Ruslara karşı bir mücadele başlattı. Başlangıçta önemli başarılar elde etmesine rağmen, Küçük ve Büyük Cüz'den gerekli desteği alamamasından ve Kırgız kabile şeflerinin Rus entrikalarına kanarak karşısına dikilmesinden dolayı mağlup oldu. Çarlık devrinde sessizlik ve karışıklık dönemleri birbirini takip etti. 1917'de kurulan Alaş Partisi kısa bir süre idareyi ele aldıysa da 1919'da bu harekete ve bağımsız Kazakistan'a son verildi ve 26 Ağustos 1920'de Kazakistan SSC kurularak Kazakistan toprakları Sovyetler Birliği'ne bağlandı. Sovyetler Birliği dağılınca diğer Türk cumhuriyetleri gibi Kazakistan da bağımsızlığını ilan etti (14 Aralık 1991).